រយៈពេលជិត ២ ឆ្នាំហើយ ដែលកម្ពុជា និងចិន បានអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីទ្វេភាគី (CCFTA) ជាផ្លូវការដែលបានចាប់ផ្តើមកាលពីដើមខែមករា ឆ្នាំ ២០២២ ដែលត្រូវបានគេសង្កេតថាមានការរីកចម្រើនយ៉ាងខ្លាំងជុំវិញការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មទ្វេភាគី និងលំហូរនៃការវិនិយោគពីប្រទេសចិន និងបណ្តាប្រទេសនានាមកកម្ពុជាក្នុង អំឡុងពេលនេះ។
កិច្ចព្រមព្រៀង CCFTA ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយលោក ប៉ាន សូរស័ក្តិ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងសមភាគីចិន លោក Zhong Shan តាមរយៈវីដេអូកាលពីថ្ងៃទី ១២ តុលា ២០២០ ដោយមានលោក ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា និងលោក Wang Yi រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន ធ្វើជាសាក្សី។
នៅក្នុងលក្ខខណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀង CCFTA នេះ មុខទំនិញប្រមាណជា ៩៨ ភាគរយនៃការនាំចេញរបស់កម្ពុជាទៅកាន់ប្រទេសចិន និង ៩០ ភាគរយនៃការនាំចេញរបស់ប្រទេសចិន មកកម្ពុជា គឺរួចពន្ធ។ ប្រទេសទាំង ២ បាន ចាប់ផ្តើមអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀង CCFTA ចាប់ពីថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២២ មកម្ល៉េះ។
វឌ្ឍនភាពនៃការនាំចេញ
លោក ប៉ែន សុវិជាតិ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្មបានថ្លែងប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា ជាមួយ ភាគីចិន កម្ពុជាមានកិច្ចព្រមព្រៀង ពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន ដែលបានចូលជាធរមានតាំងពីថ្ងៃទី ១ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២២។ ក្រៅពីនោះក្នុងនាមជាសមាជិក អាស៊ាន កម្ពុជាក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងក្របខ័ណ្ឌអាស៊ានដែលកម្ពុជាក៏ប្រើប្រាស់ច្រើនគឺកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន-ចិន។ បន្ថែមលើនេះទៀតកម្ពុជាក៏មានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីពហុភាគីដែលយើងហៅថា កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូគ្រប់ជ្រុងជ្រោយថ្នាក់តំបន់ (RCEP)។
លោកថ្លែងបញ្ជាក់ថា ដូច្នេះបច្ចុប្បន្ន អ្នកនាំចេញបានប្រើប្រាស់ក្របខ័ណ្ឌនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទាំង ៣ នេះទៅកាន់ទីផ្សារចិន។ លោកថា នៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទាំង ៣ នេះ កិច្ចព្រមព្រៀងដែលគេចូលចិត្តប្រើប្រាស់ ជាងគេគឺកិច្ចព្រមព្រៀង ពាណិជ្ជកម្មសេរីពហុភាគីឬហៅថា «កិច្ចព្រមព្រៀងភាពជាដៃគូគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ថ្នាក់តំបន់ (RCEP)» ដោយសារពីមុនប្រើប្រាស់ «កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន-ចិន» ដូច្នេះ ទាំងកិច្ចព្រមព្រៀងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន-ចិន និង RCEP បានផ្តល់បន្ទាត់ពន្ធរួចពន្ធច្រើនរួចទៅហើយ ដោយឡែកកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន មានបន្ថែមបន្ទាត់ ពន្ធមួយចំនួនទៀត។
លោកបានថ្លែងថា៖ «យើងរំពឹងទុកថា ការប្រើប្រាស់បន្ទាត់ពន្ធផ្សេងៗក្រៅពីអ្វីដែលបានផ្តល់នៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន-ចិន និង RCEP អ្នកនាំចេញនឹងប្រើកិច្ចព្រមព្រៀង ពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន។យើងសង្កេត ឃើញការនាំចេញមានកំណើនជាបន្តបន្ទាប់ទាំងមុខទំនិញ និងទំហំពាណិជ្ជកម្មជាទឹកប្រាក់»។
លោកថា ចំពោះការនាំចេញអង្ករ កម្ពុជាក៏បានទទួលកូតា ៤០ ម៉ឺនតោននោះ ឥឡូវនៅ ឆ្នាំបន្តបន្ទាប់អាចនឹងបង្កើនចំនួនកូតាបន្តទៅទៀត ខណៈ កសិផលដទៃទៀតមានដូចជាដំឡូងមី ស្វាយ ចេក មៀនប៉ៃលិនជាដើម សុទ្ធតែបានបង្កើនទាំងចំនួនទំនិញ និងទឹកប្រាក់ ទោះបីជាកម្ពុជាប្រើប្រាស់កិច្ចព្រមព្រៀង RCEP ក្តី។ បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាបាននាំចេញផលិតផលវារីវប្បកម្មមួយចំនួនធំហើយទៅកាន់ទីផ្សារចិន ដែលកន្លងមកក្រសួងកសិកម្មធ្លាប់ បានប្រកាសថា ប្រទេសចិនអនុញ្ញាតឱ្យនាំចេញរហូតដល់ទៅ ១១ មុខនៃផលិតផលជលផល។
«យើងរំពឹងទុកថា យើងនឹងប្រើប្រាស់ឱ្យអស់លទ្ធភាព កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន RCEP និងកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាស៊ាន-ចិន ដើម្បីបង្កើន និងបំពេញបន្ថែមឱ្យគ្នាទៅវិញ-ទៅមកក្នុងករណីដែលទំនិញខ្លះមិនបានទទួលអត្រាពន្ធសូន្យនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយនោះ។ ខ្ញុំនៅតែរំពឹងទុកថា ចិននៅតែជាដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់មួយរបស់កម្ពុជា ទាំងភាពជាដៃគូក្នុងវិស័យពាណិជ្ជកម្ម ភាពជាដៃគូក្នុងក្របខ័ណ្ឌខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ (Belt &Road) និងក្នុងកិច្ចព្រមព្រមទាំង ៣ ខាងលើនេះ សុទ្ធមានការបំពេញឱ្យគ្នាទៅវិញទៅមក»។
លោក កែន លូ អគ្គលេខាធិកាសមាគមរោងចក្រកាត់ដេរ នៅកម្ពុជា (GMAC) បានប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ថា FTA ជាមួយប្រទេសចិននឹងជំរុញយ៉ាងខ្លាំងដល់ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា មិនត្រឹមតែក្នុងវិស័យកាត់ដេរប៉ុណ្ណោះទេ ក៏មានលំហូរនៃការវិនិយោគកាន់តែច្រើនពីប្រទេសចិន។
សម្រាប់អត្ថបទទាំងស្រុង សូមអាននៅទីនេះ
ដោយ៖ ម៉ៃ គុណមករា
កាលបរិច្ឆេទបោះពុម្ភផ្សាយ៖ ថ្ងៃទី១០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣
ព័ត៌មាន៖ ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៏
